Baoismhachnamh

An Rí Gradlon An té a thugann cuairt ar chathair Kemper in Iarthar na Briotáine tabharfaidh sé faoi deara an ardeaglais le dhá thúr ard. Feicfidh sé chomh maith dealbh d’fhear ar mhuin capaill ar bharr na heaglaise. Dealbh é seo den rí Gradlon, bunaitheoir na cathrach agus ardlaoch de chuid na mBriotánach. Ach bhí cathair eile ag Gradlon agus is é seo a scéal.  Ba í Is príomhchathair ríocht Chornabhaíl agus bhí sí tógtha go díreach ar imeall na mara ar an cheann is faide siar de chósta na Briotáine, idir leithinis Crozon agus Rinn Sizun. Tháinig na longa móra thar sáile anoir agus aduaidh, lastaithe le síoda, fíonta, éadach agus cumhráin an Chianoirthir. Agus d’fhág siad arís agus iad luchtaithe le línéadach, le hairm chogaidh agus le criadóireacht na gCeilteach. Calafort beoga a bhí inti agus bhí mairnéalaigh an domhain le fáil ina cuid tábhairní. Ba láidir saibhir an chathair í agus mhair a muintir go sona.  Go sona a mhair siad go dtí gur ardaigh an mhuir agus gurbh éig

"Tá fearg ort le Dia," arsa m'aintín, an mháthair ab. - Conas a bheadh fearg orm le neach nach ann dó? "Tá fearg ort le do mhuintir mar sin....." Blianta ina dhiaidh sin, i mbrionglóid -  "Ar chaoin tú do mhuintir go fóill" arsan béarlóir. "Níor chaoin." "Tá tú i bhfeirg leo go fóill mar sin....." 

Tuarascáil eile foilsithe faoi mheath na Gaeilge sa Ghaeltacht. Seanscéal agus meirg air a déarfadh go leor againn.  Bhí m’ athair á chrá féin faoi mheath agus bás na Gaeltachta chomh fada le mo chuimhne. Chaith sé seal le Roinn na Gaeltachta agus le húdaráis áitiúla a raibh ceantair Ghaeltachta faoina gcúram ar feadh na mblianta fada, tríocha bliain agus breis, agus lean sé ar aghaidh lena chuid díospóireachta agus a chuid stocaireachta a fhad is a bhí sin ar a chumas go ceann blianta tar éis dó dul ar phinsean.  Nuair a bhí mé i mo ghasúr beag chuir sé isteach i gcomórtas bréag-éadaí mé, leis an chuid eile den chlann, rolla mór páipéir timpeall orm, “Mair a Ghaeilge agus gheobhaidh tú mise” mar mhana air. Hataí ‘bowler’ ar dhuine no beirt eile againn, ‘An tEl-Ef-Em’, agus manaí eile á n-iompar acu sin, an duine ba shine dínn i bhfalaing Mhuimhneach a fuair muid ar iasacht ó mo mhamó, ‘ Mo Chlann féin do dhíol a Máthair ’ an mana a bhí ar a droiim siúd. Caithfidh sé gurb í si

Bíonn siad le feiceáil lasmuigh d'ospidéal mór Ramon y Cajal, fir ón Afraic a 'chabhraíonn' le daoine páirceáil ar thaobh na sráide. Aréir tharla go raibh orm duine a thabhairt amach ansin. Thaispeáin fear acu spás dom ag an chúinne taobh amuigh de Urgencias. Shíl mé gurbh fhearr €1 a íoc leis ná a bheith i mbaol fíneála.  Agus tar éis na boic seo a fheiceáil le cúpla bliain anuas bhí mé fiosrach fúthu. 'Cad as daoibhse?' arsa mise leis. 'Tá mise as Gána,' ar seisean. 'Ach is as an tSeineagáil, an Nigéir, agus tíortha eile mo chairde.' 'As Gána? Agus conas a tháinig tú chun na Spáinne?' 'I gcurach.' 'I gcurach?' 'Ar bhus, ansin ar churach le hinneal crochta as a chúl. Ar bhus as Gána, trí Burkina Faso, Mailí, agus an Ailgéir agus trasna na farraige.' 'Níl tú anseo go dleathach mar sin? An gcuireann na péas isteach oraibh?' 'Níl aon fhadhb leo mura mbriseann tú an dlí. Tá mise liom féin, ní chuiri